Conscious Uncoupling voor het arbeidsrecht

De Amerikaanse actrice Gwyneth Palthrow kondigde onlangs aan haar huwelijk met Coldplay zanger Chris Martin te beëindigen door “Conscious Uncoupling” ofwel “bewust ontkoppelen”. Dit is een proces waarbij de partners niet alleen de relatie, maar ook zichzelf en hun leven onder de loep nemen. Ieder draagt verantwoordelijkheid voor de ontstane situatie. Daarmee wordt vermeden dat men in de verwijtende sfeer terecht komt of een partij zich slachtoffer voelt.

Voor het arbeidsrecht is het ook van groot belang na te denken over hoe de arbeidsrelatie te beëindigen.De gemiddelde levensverwachting neemt toe, de beroepsbevolking zal langer moeten doorwerken. Werkgever noch werknemer gaan graag een arbeidsovereenkomst voor het leven aan. Er moet afwisseling en flexibiliteit zijn. Het proces van bewust ontkoppelen zou een heel interessante toevoeging zijn aan de huidige praktijk van beëindiging met wederzijds goedvinden. Met als verschil: geen negatieve energie, geen verwijten, de werknemer krijgt niet de slachtofferrol.

Daarvoor zijn (in elk geval) de volgende randvoorwaarden nodig:

– 360 graden gesprekken waarin  werknemer en werkgever open en respectvol de arbeidsrelatie, elkaars rol, en de ambities over en weer evalueren. Deze gesprekken kunnen – uiteindelijk – leiden tot de bewuste ontkoppeling;

– flexibiliteit: permanente ontwikkeling / educatie van de werknemer. Een vastgeroeste werknemer met verouderde kennis zal niet snel opteren voor een exit. Een persoonlijk ontwikkelingsplan kan nuttig zijn om de permanente ontwikkeling te bewaken en te bevorderen;

– mobiliteit: een loopbaan budget / transitievergoeding (Wetsvoorstel Werk en Zekerheid) waarin de werkgever én werknemer gedurende de arbeidsovereenkomst een tegoed opbouwen voor een carrièreswitch. Aan het inroepen van dit budget zou als enige voorwaarde mogen worden gesteld, dat de arbeidsovereenkomst eindigt. Op wiens initiatief dat is, moet niet uitmaken. Het lijkt mij logisch dat de werknemer hier ook voor meespaart en dus mede verantwoordelijkheid draagt. Helaas is de levensloopregeling wegens gebrek aan succes per 1 januari 2012 afgeschaft, maar een dergelijke fiscaal gunstige regeling zou naar mijn inschatting bijdragen aan de arbeidsmobliteit;

– ten tijde van de ontkoppeling / beëindiging: afspraken over concurrentie, geheimhouding en relaties (postcontractuele verplichtingen);

– een neutrale formulering van de beëindiging, opdat de werknemer desgewenst aanspraak kan maken op een WW-uitkering.

Een “mobiliteitsclausule” waarin het streven van de werkgever om de arbeidsovereenkomst “bewust”met wederzijds goedvinden te beëindigen, met een korte beschrijving van het proces en de randvoorwaarden, zou naar mijn mening niet misstaan in een moderne arbeidsovereenkomst of algemene arbeidsvoorwaarden.

Zie ook:

http://www.goop.com/journal/be/conscious-uncoupling

http://edition.cnn.com/2014/03/26/living/gwyneth-paltrow-conscious-uncoupling-elle/index.html